Subjuntivo, co to jest? Tryb subjuntivo to coś czego nie mają ani języki słowiańskie ani germańskie. Próżno szukać czegoś podobnego w języku polskim czy angielskim. Tryb subjuntivo składa się z czterech czasów: presente, préterito perfecto, pretérito imperfecto, pretérito pluscuamperfecto. Sam czas presente de subjuntivo w tłumaczeniu na polski może być czasem teraźniejszym, trybem przypuszczającym lub czasem przyszłym. Wszystkie dzisiejsze przykłady użycia będą bazowały na czasie presente de subjuntivo.

Po co tego używać?

Uczniowie poznający dopiero ten tryb są zdziwieni ilością jego zastosowań. Subjuntivo jest bardzo potrzebne i nie jest łatwo zacytować w ciągu dwóch minut wszystkich jego zastosowań. Dlaczego zatem ucząc się na kursie nie poznałeś go ani na poziomie A1 ani na A2? Prawie zawsze subjuntivo pojawia się w zdaniu złożonym. Dlatego też tak długo jak produkujesz zdania typu podmiot+orzeczenie+kropka tryb subjuntivo nie jest Ci potrzebny.

Prześledźmy poszczególne zastosowania tego trybu na podstawie czasu presente de subjuntivo:

Wywieranie wpływu

Tryb ten służy między innymi do tego by wywierać wpływ na inne osoby: prośba, groźba, błaganie. Tryb subjuntivo dysponuje zdecydowanie bogatszą paletą barw i cieni niż tryb rozkazujący (modo imperativo). Zamiast zwykłego rozkazu możemy między innymi zastosować czasowniki jak querer (chcieć), pedir (prosić), rogar (błagać), exigir (wymagać), recomendar (rekomendować), aconsejar (polecać). Przykłady:

Quiero que me ayudes el lunes. Chcę byś mi pomógł/pomogła w poniedziałek.

Prefiero que no me llames mañana. Wolę byś nie dzwonił/dzwoniła do mnie jutro.

Te pido que me perdones. Proszę cię byś mi wybaczył/wybaczyła.

Zauważ że w przypadku gdy dana osoba sama chce lub woli zrobić coś sama, użyjemy nie trybu subjuntivo lecz bezokolicznik (infinitivo):

Quiero ayudarte. Chcę ci pomóc.

Prefiero llamarte mañana. Wolę zadzwonić do ciebie jutro.

Ocena

Nie chodzi tutaj o ocenę osoby bądź rzeczy:

Alejandro es tonto. Alejandro jest głupi.

Lecz czynności wykonywanych przez daną osobę, zwierzę lub rzecz:

Es raro que Marisol tenga tanta sed. To dziwne że Marisol chce się tak bardzo pić.

Ocena może zostać wyrażona czasownikiem ser oraz jakimś przymiotnikiem:

SER ADJETIVO QUE + SUBJUNTIVO

Es raro que no te guste viajar. To dziwne że nie lubisz podróżować.

No es bueno que los perros coman huesos. To niedobrze że psy jedzą kości.

Może być też wyrażona czasownikiem estar i przysłówkiem:

ESTAR ADVERBIO QUE + SUBJUNTIVO

Está bien que no trabajen demasiado. Jest w porządku że nie pracują za dużo.

Está mal que dediquen tanto tiempo a la tele. To źle że poświęcają tyle czasu telewizji.

A także rzeczownikiem:

SER SUSTANTIVO QUE + SUBJUNTIVO

Es una pena que tú seas así. Szkoda że taki/taka jesteś.

Ocenę czyjejś działalności możemy również wyrazić czasownikami współpracującymi z zaimkami dopełnienia dalszego: gustar (lubić, podobać się), encantar (uwielbiać), irritar (irytować), fascinar (fascynować):

ME/TE/LE VERBO QUE SUBJUNTIVO

Me gusta que votes. Podoba mi się że głosujesz.

Pamiętaj jednak że jeśli ktoś mówi o tym co sam lubi robić, po czasowniku typu gustar używa bezokolicznika:

Me gusta votar. Lubię głosować.

A Emilio le encanta viajar. Emilio uwielbia podróżować.

Zaprzeczenie prawdziwości

Tryb subjuntivo oferuje swe usługi gdy chodzi o niejasność, nieprawdziwość, kłamstwo:

No es verdad que trabajen con nosotros. To nieprawda że pracują z nami.

No está claro que coman más que nosotros. Nie jest pewne że jedzą więcej od nas.

Pamiętaj jednak że przymiotniki mówiące o pewności i prawdzie są inne niż reszta przymiotników i niezaprzeczone będą łączyć się z trybem indicativo:

Es verdad que trabajan con nosotros. To prawda że z nami pracują.

Wymagania, pożądane cechy oraz brak osób, miejsc lub rzeczy spełniających je

Trybu tego użyjemy również wtedy gdy mówimy o pożądanych przez nas cechach osób, miejsc i rzeczy:

Quiero conocer a alguien que tenga miedo de perderme. Chcę poznać kogoś kto będzie bał się mnie stracić.

Prefiero alojarme en un hotel que tenga una piscina más grande. Wolę się zakwaterować w hotelu z większym basenem.

Subjuntivo przychodzi nam z pomocą również wtedy gdy osób, rzeczy lub miejsc mających spełniać dane wymagania nie ma lub jest ich niewiele:

Hay pocos polacos que hablen chino como Joanna. Jest niewielu Polaków którzy mówią po chińsku jak Joanna.

No conozco a nadie que por mí en el fuego ponga la mano. Nie znam nikogo kto dla mnie włożyłby rękę w ogień.

Życzenia

To zastosowanie trybu subjuntivo jest bliskie wymienionemu na pierwszym miejscu wywieraniu wpływu jednak postanowiłem wyszczególnić właśnie tę funkcję trybu subjuntivo ponieważ język hiszpański dysponuje narzędziami wyłącznymi dla tej funkcji. Nie tylko do naszej dyspozycji pozostają czasowniki typu querer czy desear:

Os deseo que seais felices. Życzę wam byście byli szczęśliwi.

Ale także wykrzyknik ojalá tłumaczony na polski jako oby. Jest on językowym zabytkiem, pozostałością bytności Arabów na półwyspie Iberyjskim a zwrot który dał mu początek وشاء الله można przetłumaczyć na polski jako „jeśli Allah zechce”.

Prawdopodobieństwo

Subjuntivo to także wyrażanie prawdopodobieństwa. Ten punkt ma dużo wspólnego z punktem zatytułowanym ocena ponieważ tutaj też mamy do czynienia ze schematem SER ADJETIVO + QUE SUBJUNTIVO:

Es poco probable que vayamos a Murcia este año. Jest mało prawdopodobne byśmy pojechali do Murcji w tym roku.

Es imposible que nos vean. Jest niemożliwe by nas zobaczyli.

Prawdopodobieństwo wyrazimy również za pomocą typowych dla subjuntivo quizás lub tal vez (może/być może):

Tal vez no quieran hablar conmigo. Może nie zechcą ze mną rozmawiać.

Osadzenie akcji w przyszłości

Tryb subjuntivo przyda się po raz kolejny w przypadku zdań z cuando odnoszących się do przyszłości:

Cuando tenga mi propio piso podré verte cada noche. Gdy będę miał własne mieszkanie będę mógł się z tobą widzieć każdego wieczoru.

CUANDO+ PRESENTE DE SUBJUNTIVO+ FUTURO

Wyjątek będą stanowiły pytania dotyczące przyszłości, w nich użyjemy trybu oznajmującego:

¿Cuándo me visitarás? Kiedy mnie odwiedzisz?

CEL

Subjuntivo przyda nam się w zdaniach podrzędnych wyrażających cel, wtedy gdy jedna osoba robi coś by wpłynąć na drugą:

Te llamo para que me cuentes algo de la boda. Dzwonię do ciebie byś opowiedziała mi o ślubie.

Zauważ że jeśli mamy do czynienia z jedną osobą, po przyimku para użyjemy bezokolicznika:

Te llamo para decirte que te quiero. Dzwonię do ciebie by powiedzieć że cię kocham.

Z kolei w pytaniach po para qué używa się odpowiedniego czasu trybu oznajmującego:

¿Para qué me llamas? Po co do mnie dzwonisz?

Jak widzisz użycie trybu subjuntivo nie jest potrzebą wyssaną z palca, jeśli mierzysz w choćby średniozaawansowaną znajomość języka hiszpańskiego, zapoznanie się z czasem presente de subjuntivo to konieczność. Jest to pierwszy artykuł z całej serii. Na dniach pojawią się kolejne opisujące dokładnie poszczególne zastosowania opisane powyżej.